zondag 26 oktober 2008

Merce Cunningham, maar dan niet uit de boekjes…


Merce Cunningham: een levende danslegende. Zijn gezelschap uit New York komt in drie steden in Europa optreden. En ik ben erbij! Iedere dansliefhebber kent Merce Cunningham en zijn techniek, maar het is altijd fijn als je kennis even wordt opgefrist. Voor de voorstelling geeft danswetenschapper Liesbeth Wildschut, verbonden aan de Universiteit van Utrecht, een inleiding. Zij geeft in het kort Cunninghams zienswijze op de dans weer. Die is in zeven punten samen te vatten:
Een: Iedere beweging kan als danspas gelden.
Twee: Toeval speelt een grote rol bij het maken van een choreografie, niet alles hoeft de keuze van de choreograaf te zijn.
Drie: Ieder deel van het lichaam kan gebruikt worden om te dansen.
Vier: Choreografie, muziek, kostuums, decor en licht zijn afzonderlijke kunstwerken.
Vijf: Iedere danser kan solist zijn.
Zes: Iedere ruimte kan dienen als theater of dansruimte.
Zeven: Dans kan over alles gaan, maar gaat primair over het menselijke lichaam en de bewegingsmogelijkheden.

Een techniek, een danslegende, in zeven punten samengevat. Ik zit tijdens de voorstelling van zijn company ijverig te zoeken naar de zeven punten, en ja! Ik zie ze echt. Maar ik zie nog veel meer. Wat mijn aandacht het meest trekt is de oudere danser. Tussen de jongere dansers, die hun benen opgooien, met het gemak alsof ze aardappelen staan te schillen, is hij een beetje een uitzondering. Hij gooit zijn benen niet meer zo hoog, en alles gaat net iets minder soepel. Toch zit ik de hele tijd naar hem te kijken: wat kan die man dansen! Zo integer, zo geconcentreerd.

De voorstelling bestaat uit drie delen. Voor de aanvang van de voorstelling heeft ieder toeschouwer een I-pod aangereikt gekregen. Een bejaard echtpaar voor mij, staan geconcentreerd te luisteren naar de instructies van de schouwburgmedewerkster. Die i-pods zullen we bij deel drie (eye Space, zie foto) op moeten zetten, en dan kun je vervolgens zelf de muziek uitkiezen, die je tijdens het dansstuk luistert. Merce Cunningham is een man van 89, die vanwege zijn gezondheid niet in Breda was. Maar hij blijft een vernieuwer: dans bekijken met individuele i-pods!

The dance has a meaning, but that’s not the point
Bespreking in New York Times van de choreografie Second Hand:
http://www.nytimes.com/2008/03/29/arts/dance/29seco.html?_r=1&oref=slogin

Gezien in Chassé Theater, Breda
Fabrications (1987), Second Hand (1970) en
eye Space (2006), 11 oktober 2008, Merce Cunningham Dance Company (foto van Anne Leibovitz)