Monoloog

Ik was op zoek naar je en ik zou je vinden. In stilte verlangde ik naar je warmte, je beloftes, je geruststellende woorden. Maar langzaam werd ik bang. Ik vertelde het aan niemand.Ze zouden glimlachen en vertederd naar me kijken. Ik vertelde het aan iedereen,mezelf overschreeuwend op zoek naar moed.Bang voor de leegte naast me. Bang dat je zou weigeren. Bang misschien nog wel het meest voor mezelf. Ik was op zoek naar je en ik zou je vinden.

Ik ben op zoek naar je. Heel lang heb ik gedacht je te kunnen vinden. Zomaar in de drukte op het marktplein, waar het ruikt naar verse vis en rijpe vruchten. Zomaar op de hoek van de straat, als ik nietsvermoedend geniet van de eerste lentezon. Zomaar in de zee, als ik bibberend probeer de koude golven te overwinnen. Of zomaar in de sneeuw, als ik de koude sneeuwvlokken op mijn tong laat smelten. Zomaar… Op een dag, nietsvermoedend, kom ik jou tegen. We herkennen elkaar. Een rilling van opwinding.

Aquarel van Marlene Dumas

Hotelgast, na anderhalve week in een bunker

‘Al anderhalve week leef ik in een psychiatrische inrichting’. Wende Snijders vertelt in gesprek met journalist Leon Verdonschot over haar leven als artiest. In de serie Hotelgasten (beurtelings bij 013 en de Nieuwe Vorst in Tilburg) interviewt hij artiesten. Wende is volop aan het werk voor een nieuw theaterprogramma, dit keer zonder musici. Om dat programma te maken zit ze in een ‘bunker’, waar ze is veroordeeld tot zichzelf als enige gezelschap. ‘Het is confronterend, je hebt geen excuus meer.’ Het is een emotionele achtbaan, vertelt ze. Waarin ze zich op het ene moment een prutser voelt, die al de gewonnen prijzen wil teruggeven en dan weer iets bedenkt wat ‘echt cool is’ en zich daarna realiseert dat ze nóóit meer naar raadgevers wil luisteren.

Tussendoor worden filmfragmenten getoond die Wende Snijders vooraf heeft aangedragen. Ook leest ze een fragment voor uit het boek Mathilde van Roald Dahl, dat ze las toen ze klein was. We zien een artiest die vol overgave de wonderlijke fantasiewereld van haar jeugd tot leven wekt. Verassend is dat Wende Snijders als kind helemaal niet zo hield van de muzieklessen die ze moest volgen. ‘Het enige wat ik er leuk aan vond, was dat ik er een dropje kreeg’.

Toch is Wende Snijders haar hele leven al bezig met kunst, maar om toe te geven dat ze een artiest is was moeilijk. ‘In mijn hoofd durfde ik het niet te doen, maar eigenlijk deed ik het al de hele tijd’. Ze werd niet aangenomen op conservatoria, maar de kleinkunstacademie afronden lukte haar wel. ‘Eigenlijk was ik helemaal niet goed, ik wilde het gewoon heel graag….’ Een indringende stilte heerst in de zaal. Stomverbaasd staart het publiek naar een van de grootste performers van Nederland. ‘Misschien was het wel de wet van de remmende voorsprong’ is het timide antwoord op de vraag waarom ze dan zo succesvol is geworden en anderen niet. ‘Ik ben vaak schijt zenuwachtig… ’

‘Het is heel fijn om bevestigd te worden in dat wat je leuk vindt’. Toch is Wende Snijders zelf voortdurend nieuwsgierig. Dat ze daarin haar beperkingen tegenkomt vindt ze niet erg, dat vraagt namelijk om een oplossing. ‘De beperking bepaalt het talent. De poging tot vernieuwing daar draait het om, die is al ontroerend’.

Na het vraaggesprek toont Wende Snijders haar eerste materiaal na anderhalve week opsluiting in de bunker. Het is uitproberen. Ze geeft mensen langzaam toegang tot het verzamelde materiaal. Dan ziet het publiek een kwetsbare Wende Snijders. Af en toe een opmerking met de nodige zelfspot. Een van mijn theaterdocenten zei tegen mij ‘Durf nou gewoon eens keihard op je bek te gaan’. En dat durft Wende Snijders, wat een lef!

Hotelgasten, gezien 18 maart, de Nwe Vorst, Tilburg. Foto van Oscar Seykens.

La Reproduction Interdite

Ik werd vanochtend wakker en was mezelf kwijt. Een overweldigend gevoel van paniek overspoelt me. Ik zoek naar handelingen: koffie zetten, bed opmaken, banaan eten. Koffie zetten, bed opmaken, banaan eten. Ik pak een boek van Freud. Freud had het antwoord op alles. De intellectuele woordenbrij stroomt langs me, zonder dat ik er iets van begrijp. Het is alsof ik in de spiegel kijk en mezelf niet zie. Ik wil mezelf diep in de ogen kijken en in die ogen vinden wat ik zoek. Ik wil naar mezelf glimlachen, een vriendelijke en bemoedigende glimlach. Ontheemd staar ik naar de kilte. Een onbekende.

Toneelteksten schrijven is een heel andere discipline dan journalistiek of verhalen schrijven. Je schrijft de tekst, met het idee in je hoofd, dat het opgevoerd moet worden. Je probeert de regisseur en acteurs een bepaalde richting in te krijgen. Dat ze zelfs zonder regieaanwijzingen precies doen dat wat jij in gedachte hebt. In mijn toneelopleiding kreeg ik de opdracht om binnen een kwartier een performance te maken, geïnspireerd door het schilderij ‘La Reproduction Interdite’ van Rene Magritte. Dat werd een monoloog. Is het gelukt?

Verboden liefde

Het begin van een lekkere week vakantie. Ik lig onderuitgezakt in de bank. Shakespeare in Love is het perfecte begin van een weekje ontspanning? De flitsende filmbewerking van Romeo en Julia viel mij tegen, dat zorgde voor irritatie over het misbruik van een van de grootste toneelschrijvers aller tijden. Toch waag ik het erop. Stiekem heb ik wel zin in de film: zo’n film die gedachteloos geconsumeerd kan worden. Waarbij wegdromen geaccepteerd is en achteraf geen kritisch oordeel nodig is. Een grote groep verontwaardigde vriendinnen snapte niet dat ik die film nog niet gezien had: ‘die moét je toch gezien hebben!’. Dát zorgt ervoor dat ik met een sceptische houding ga kijken. Zo’n film die iedereen leuk vind, maar die je eigenlijk niet leuk ‘hoort’ te vinden, zeker niet als kritische student theaterwetenschappen...

Shakespeare is een van de grootste toneelschrijvers. Acteurs dromen van de rol van Hamlet en Romeo en Julia is al jarenlang een van de grootste klassiekers van het theaterrepertoire. Shakespeare wordt veel, maar vooral op veel verschillende manieren, bewerkt. Zo las ik enkele bewerkingen van Macbeth. Ze liepen uiteen van een vertaling die zo dicht mogelijk bij de originele tekst is gebleven, een bewerking die geschikt is gemaakt voor jeugdige toeschouwers en een bewerking die in het heden is getrokken. Wat opvalt is dat in alle bewerkingen het verhaal grotendeels hetzelfde blijft, toch verschillen de bewerkingen als hemel en aarde. Waar de originele tekst rijk is aan retorisch, metaforisch en overdadig taalgebruik, blijken de bewerkingen soms helemaal anders. Voor de jeugd zijn de teksten een stuk kort en veel minder gecompliceerd. De centrale problematiek blijft, terwijl ‘overbodige’ personages zijn weggelaten, de taal is gemakkelijk en helder. De geactualiseerde tekst is voorzien van scènes van eigentijdse praatprogramma’s om het ‘hot news’ van Macbeth de wereld in te sturen. Die tekst sluit aan op de hedendaagse hype: nieuws uitbuiten in praatprogramma’s, waarin iedereen te pas en te onpas zijn mening spuit.

Shakespeare in Love oogt inderdaad als een fijne romantische komedie, waarbij wegdromen gepermitteerd is en de grote wereldproblemen onbesproken blijven. Het is een leuke film. De makers zijn erin geslaagd Shakespeare nieuwerwets en zelfs hip te maken. De film gaat over een fictieve affaire tussen Shakespeare en een verboden liefde, die grotendeels parallel loopt met het verhaal van Romeo en Julia. De film staat boordevol met verwijzingen naar andere werken van Shakespeare, en is dus toch nog een cultureel verantwoorde film!

Xandry’s filmrapport: plus één spitz (op een schaal van min drie spitzen tot plus drie spitzen)