donderdag 6 augustus 2009

Hoogbejaard genie: vooruitstrevend en creatief

Merce Cunningham is overleden. De Amerikaanse danser en choreograaf werd negentig jaar. Hij was een van de grootste dansvernieuwers van de twintigste eeuw. Merce Cunningham is een legendarische kunstenaar die de moderne dans ingrijpend veranderde. Hij maakte dans tot iets nieuws, dans die reikte tot buiten de heersende conventies. Cunningham liet de danscultuur op zijn grondvesten schudden.

Dans was voor Cunningham niet het uitbeelden of imiteren van iets anders; het was vooral het tonen van de mogelijkheden van het menselijk lichaam. Cunningham gebruikte voor zijn choreografieën zeer complexe danspassen maar ook véél alledaagse bewegingen.
Deze bewegingen werden vaak een compositie aan de hand van toevalsprocedures. Cunningham gooide bijvoorbeeld met dobbelstenen om te bepalen hoe lang een frase moest duren, welke bewegingen er gebruikt zouden worden en hoeveel dansers de frase zouden dansen. Zo werden zijn choreografieën onvoorspelbaar. Merce Cunnigham werkte gedurende zijn carrière veel samen met de avant-gardistische componist John Cage. Ze zagen de afzonderlijke onderdelen van een dansvoorstelling als autonome kunstdisciplines. De dans, muziek, kostuums, decor en licht werden vaak pas bij de generale repetitie of première bij elkaar gevoegd. Dat was anders dan men gewend was! Voorheen stonden andere kunstdisciplines vaak in teken van de dans. In zijn choreografieën kon iedere danser als solist optreden, er was geen aantoonbare hoofdrol. Tenslotte kon voor Cunningham iedere ruimte als dansruimte dienen: musea, parken of het dak van een flatgebouw.

Merce Cunningham bleef tot zijn dood actief en kennis overdragen.

Toeschouwers wisten zich geen raad met deze nieuwe vorm van dansen waarbij een verhaallijn of logische opbouw ontbraken. Ze bleven verward en vertwijfeld achter. De choreografie stond los van subjectieve keuzes en er was ruimte voor niet voor de hand liggende combinaties. Cunninghams choreografieën sloegen dan ook niet onmiddellijk aan bij het publiek. Later zou hij veel internationale prijzen in de wacht slepen en de New York Times riep hem uit tot ‘The greatest living artist since Samuel Beckett’. Tot laat in zijn carrière bleef hij vernieuwen en toeschouwers verbazen. Zo maakte hij in 2006 nog een voorstelling waarbij de toeschouwers zelf met een i-pod de muziek konden uitkiezen. Een zeer vooruitstrevend en creatief idee van een hoogbejaard genie.

Merce Cunningham overleed op 26 juli.






Solodans van Merce Cunningham met muziek van John Cage: http://www.youtube.com/watch?v=u5sEnrQD_oU

Geen opmerkingen: